STÓJKÓW

Katarzyna Pasińska
Sołtys Wsi Stójków

Rada Sołecka: Danuta Głowacka, Agnieszka Jarecka, Bożena Sroczyk, Krzysztof Żelichowski.

Dawne nazwy miejscowości
Alberczdorf, Alberzdorf (1346),Olbersdorf bei Landeg (1571),  Olbersdorff (1715,1765, 1801-1945).

Etymologia nazwy wsi
Historyczna, patronimiczna nazwa wsi Alberczdorf utworzona została od nazwy osobowej Albrecht i oznaczała wieś Albrechta. Imię to z kolei powstało od niemieckich słów „adal” (adel), oznaczającego szlachte i słowa „brecht”(słynny). Później nastąpiła zmiana początkowej litery A na O i zniekształcenie tematu. Obecna nazwa wsi nawiązuje do lokalnej tradycji.

Historia wsi i dóbr
Przypuszcza się, że Stojków mógł być założony jeszcze w 2 poł. XII w., gdyż położony na południu od niego Strachocin, również rozlokowany w dolinie Białej Lądeckiej, wzmiankowany był już w 1264 r. Stojków wymieniono dopiero w 1364 r., gdy należał do dóbr Karpińskich. Wieś wymieniano w 1346 r., w dokumencie potwierdzającym stan posiadania braci Ottona, Reiniczka i Nicolaausa von Glubos z Karpna. Zapewne już w XIV w. przebiegała przez Stojków odnoga lokalnego traku handlowego z Lądka na Morawy, a ok.. 1400 r. istniały we wsi dobra sędziowskie. Po rozwiązaniu dóbr Karpieńskich, po 1443 r., Stojków stał się wsią kameralną i pozostał nią jaszcze, choć z przerwami, przez ponad dwadzieścia lat. Z dóbr kameralnych wydzielony był jedynie w ostatniej ćwierci XV w.
W  1571 r. mieli we wsi grunty i opuszczone gospodarstwa lądeccy mieszczanie. Przed początkiem XVII w. Stojków był niewielką miejscowością zamieszkałą przez 5 zagrodników, którzy jak mieszkańcy innych miejscowości hrabstwa, mieli płacić w czasie wojny trzydziestoletniej kontrybucje i kwaterować cesarskich żołnierzy. Do 1641 r. wieś należąca do Lądeckiej parafii znacznie się rozrosła, gdyż kolejni zagrodnicy zasiedlili 7 działek utworzonych rozparcelowanych w XVI w. dóbr sędziowskich. W związku z parcelacją tych dóbr nie było w Stojkowie w XVII w. typowego dla hrabstwa sędziostwa.  We wsi np. 1667 r. działał jedynie urzędnik sądowy, którego źródła utrzymania nie są znane.
W 1684 r. Stojków został, podobnie jak i wiele innych kameralnych wsi hrabstwa, sprzedany przez cesarską komisję alienacyjną (na potrzeby wojny z Turkami).
W czasach nowożytnych, w XVII i XVIII w. zagraniczno-chałupniczych Stojków nadal pozostawał niewielki. Jeszcze w 1743 r. ilość zasiedlonych działek odpowiadała stanowi z 1641 r. Być może na tę stagnację wpłynęły trudności bytowe wynikające z niszczenia upraw przez zwierzynę leśną. Niewielkie tez, znaczenie miało położenie Stojków na trakcie z Lądka na Morawy. Wieś rozrosła się nieco dopiero w latach ok. 1743-1789 i w tym stanie pozostało  do końca XIX w.
W latach czterdziestych XIX w. zaczęła się historia Stójkowa jako wsi letniskowej i turystycznej. W r. 1845 poprowadzono promenadę Waldweg z uzdrowiska przez las miejski do Stójkowa. Niedługo później, w 1847 r. powstały w Stójkowie domek letni i letniskowy. W  r. 1861 założono na skraju lasu restaurację , połączoną z kręgielnią. Już przed r. 1882 wiodły już do Stójkowa dwie polany leśne promenady, górna i dolną. Obie rozpoczynały się przy Świątyni Leśnej. Górna prowadziła przez stok wzniesienia z Iglicą,  a dolna- przez Rondo Skalne.  Dzięki ożywionemu ruchowi turystycznemu w końcu XIX w. czynne były we wsi już dwie restauracje, a sama miejscowość nabrała, ze względu na swe urokliwie położone charakteru wsi letniskowej. W 1864-1866 podjęto budowie drogi z Kamieńca Ząbkowickiego do Stronia, biegnącą także przez Lądek i Stojków, a po r. 1910 dr Rauen założył w 1892 r. pomiędzy uzdrowiskiem, a Stójkowem swe sanatorium zwane Germanenbad lub Waldsanatorium.

Tak więc w XIX stuleciu niewielki nadal Stojków został połączony komunikacyjnie i funkcjonalnie z uzdrowiskiem. Dzięki temu ta uboga rolniczo- rzemieślnicza wieś nabrała charakteru wsi letniskowej. Czynna była też we wsi fabryka, papiernia i szlifiernia. Po 1885 r. Stojków włączono do gromady z siedzibą w Stroniu Śląskim. Po zbudowaniu w 1897 r. linii kolejowej zabudowano w Stójkowie przystanek kolejowy. Największą liczbę ludności wsi odnotowano w 1931 r. (330 osób).
Jak już wspomniano w 1400 r. znajdowały się w Stójkowie dobra sędziowskie, należące wówczas do zamku Karpno. W r. 1423 były własnością Nicklasa Mana, a w XVI w. zostały rozparcelowane. Przed 1641 r. wydzielono z nich 7 parcel, które zajęli zagrodnicy.  Nie widomo dlaczego w 1743 r. ponownie wymieniono dobra sędziowskie w Stójkowie jako należące do lądeckich mieszczan.
Po 1945 r. Stójkow zastał zasiedlony. Pozostał tylko wsią rolniczą, gdyż początkowo znikły jego letniskowe funkcje. W  1961 r. północna część wsi ( z ośrodkami wczasowymi) została przyłączona do Lądka. Dzięki bliskości Lądka i Stronia Śląskiego Stójków  ma ustabilizowaną sytuację ludnościową. Po zbudowaniu nowej obwodnicy powoli odtwarzana jest letniskowa funkcja  wsi, gdyż powstaje zabudowa letniskowa. Wieś nabiera charakteru osady podmiejskiej ( w odniesieniu do Stronia Śląskiego). Znaczna część ludności Stójkowa zajmuje się rolnictwem, a mniejsza jej część- zatrudniana jest w Stroniu Śląskim. Ze względów ekonomicznych Stójków bardziej ciąży ku Stroniu Śląskiemu, ze względu na istnienie tam podstawowego zaplecza handlowo- usługowego. W Stójkowie znajduje się placówka Straży Granicznej.

Zabudowa wsi
W poł. XVIII w. i w 1 poł. następnego stulecia zabudowa wsi złożona była kilku zagród w czworobok, usytuowanych w zachodniej części Stojkowa, po zachodniej stronie koryta Białej Lądeckiej oraz z zabudowy szeregowej wypełniającej wschodnia partię tej wsi. W 2 poł. XIX w. mimo, że powstały tu skromne zagrody zachodniej i wschodniej części Stójkowa. Zachowana do dziś zabudowa wsi powstała w 2 poł. XIX w. i w pierwszych latach XX stulecia. Współtworzą ją obecnie skromne budynki mieszkalne i mieszkalno-gospodarcze o prostych bryłach, murowane lub drewniano murowane reprezentujące tradycyjne budownictwo Ziemi Kłodzkiej z elementami architektury wernakularnej oraz budownictwa letniskowego. Zabudowę tę współcześnie zagęszczono wznosząc nowe budynki jednorodzinne i letniskowe. We wsi zachowała się prosta kapliczka domkowa zwieńczona trójkątnym szczytem.

Wykaz zabytków architektury i budownictwa:
1. Kapliczka przydrożna koło domu nr 17, pocz. XIX w.
2. Budynek  stacji kolejowej, ok. 1910.
3. Dom wczasowy „Zacisze”, nr 42, XIX/XX w.
4. Dom mieszkalno-gospodarczy, koniec XIX w.
5. Most na Białej Lądeckiej, pocz. XX w.